Mala linux škola – licence otvorenog koda
[
photo credit: keela84]
Linux i gotovo sav softver na koji ćete naići na nekom linux računalu je licenciran kao slobodan (free) softver. No osim što je besplatan važnije su slobode koje ova licenca nosi – najčešće upotrebljavano objašnjenje na engleskom opisuje koncept kao “free as in free speech, not as in free beer”. Iako se kod nas razlikuju riječi besplatan (en. free) i slobodan (en. free) ovo dodatno objašnjava težište – ne toliko na svojstvu besplatne upotrebe već na slobodi upotrebe, distribucije i promjene softvera.
Sva ova prava su definirana unutar licenci pod kojima je softver licenciran, a najčešće upotrebljavane GPL, LGPL i BSD licence se ukratko svode na četiri osnovne slobode:
- Sloboda 0: Sloboda upotrebe softvera neovisno o namjeni
- Sloboda 1: Sloboda proučavanja načina rada softvera i promjene ukoliko je to potrebno (preduvjet za ovo je pristup izvornom kodu softvera)
- Sloboda 2: Sloboda distribucije softvera kako bi mogli pomoći drugima
- Sloboda 3: Sloboda poboljšanja softvera i distribucije tih poboljšanja kako bi cijela zajednica imala korist od njih.
GPL licenca
GNU General Public Licence (GPL) je sastavljena s namjerom da se korisniku osiguraju prava za softvera a ne da mu se oduzmu. Najveća značajka GPL licence je da svaki softver, ako je nastao korištenjem dijelova koda licenciranog pod GPL licencom, mora biti također licenciran kao GPL (tzv. copyleft). Time je osigurano kako se razvijatelji aplikacija ne bi mogli samo okoristiti ovako slobodno dostupnim kodom te ga koristiti unutar svojeg (zatvorenog) koda bez da zajednici vrate dio uloženog truda. Trenutno aktualna verzija GPL licence je v3.
BSD licenca
Berkley Software Distribution (BSD) licenca je nastala na sveučilištu Berkley za potrebe istoimenog operativnog sustava i dosta je popustljivija od GPL licence u smislu upotrebe koda za novi softver – u slučaju BSD licence nije zadržano copyleft svojstvo da se i novi softver mora licencirati pod istim uvjetima. Prvobitne verzije BSD licence su imale uvjet da se prilikom reklamiranja softvera nastalog pod BSD licencom mora uvijek spomenuti i sveučilište Berkley i ostale koji su doprinjeli nastajanju softvera. Budući da je s vremenom ovaj uvijet počeo prestavljati problem, on je maknut i ta se verzija BSD licence često zove “izmijenjena” za razliku od prvobitne, “originalne” verzije.
LGPL licenca
GNU Lesser General Public Licence (LGPL) je na određeni način kompromis između copyleft GPL licence i popustljivije BSD licence – ona omogućava da se biblioteke napravljene pod tom licencom ipak mogu upotrebljavati unutar softvera zatvorenog koda – bez potrebe da ga se licencira na isti način. Ovo se odnosi samo na upotrebu biblioteka – ako se radi o upotrebi koda unutar novog softvera sve je isto kao i kod GPL licence.
Tagovi: bsd, gpl, lgpl, licence, linux
